رفتار گله ای در سهام به چه وضعیتی گفته می شود؟ این شاید به ظاهر عبارت عجیبی به نظر برسد، اما اگر ارتباط و کاربرد آن را در بازار سرمایه و بورس بدانید؛ مفهوم بیشتری برایتان پیدا می کند. در حقیقت برخی اوقات فعالان حاضر در بازارهای بورس، رفتار گله ای یا عملکرد تقلیدی از خود نشان داده و مطابق با این رویکرد بازار مالی بورس را نیز با خود به حرکت درمی آورند.

رفتار گله ای چیست؟

به زبانی ساده تر باید گفت که رفتار گله ای در سهام به هر نوع شباهت رفتاری که بر اثر تقابل انسان ها در مقابل یکدیگر رخ می دهد، گفته می شود. البته این رفتار در بازارهای مالی به شکلی گسترده تر و عمدتا با آثار منفی بیشتر دیده می گردد. این نوع رفتار را در بخش های دیگر بازار و اقتصاد کشور نیز مشاهده می کنیم.

به طور مثال با یک تکان در افزایش نرخ ارز، عده ای به خرید آن روی می آورند. اما ماجرا به همین جا ختم نشده و جمعیت بزرگ دیگری از جامعه به تبعیت از خرید کردن عده اولیه از بازار ارز، هجومی به این بازار آورده و با هر مشکلاتی به خرید ارز و احتکار آن روی می آورند. نتیجه افزایش کاذب قیمت ارز برای مدتی و پس از بازگشت از حباب؛ ضرر دسته جمعی عده ای است که بر اساس رفتار گله ای به خرید روی آورده بودند.

این شکل از معامله که تنها بر پایه تقلید رفتار اقتصادی دیگران است، به جز آن که هویت معامله گری شخصیت های حقیقی را زیر سوال می برد، با ریسک زیان آوری بالایی نیز همراه است. این درست به مانند این می ماند که خرید و فروش های خود در بازار بورس را بر پایه شایعات و خط دهی ها در کانال های تلگرامی انجام دهید. یعنی چیزی که مدت ها پیش از مردود بودن آن مطمئن شده ایم!

رفتار گله ای در سهام

به طور پیش فرض، انتظار داریم که فعالان بازار سرمایه و به طور کلی افرادی که در بازارهای بورس به خرید و فروش سهم های مختلف مشغول هستند، رفتارهای منطقی و بر پایه داده های تحلیلی انجام دهند، اما همیشه این اتفاق نیفتاده و شاهد رفتارهای بعضا غیرمنطقی از سوی سهامداران هستیم.

متاسفانه این شکل از خرید و فروش در بازار بورس، بسیار اتفاق افتاده و عمدتا عده ی زیادی نیز از کنار آن، متضرر می شوند.

یکی از این رفتارهای غیرمنطقی، رفتار گله ای در سهم است که برخی اوقات در خصوص نمادهای بورسی مختلف، از سوی حاضران بازار سرمایه، ظهور پیدا می کند. این رفتار گله ای یا تقلید خرید و فروش، به حالتی اطلاق می شود که فعالان بازارهای بورس بر اساس تصمیمات خرید و فروش سایر سهامداران، تصمیم به معاملات می گیرند.

این رفتار گله ای در واقع پیروی از تصمیمات معاملاتی سایرین به شکل گروهی است که باعث می شود چیزی شبیه به حرکت گله ای در خرید یک سهم یا فروش آن صورت بگیرد.

معمولا در این حالت حاضران در بازار سرمایه با مشاهده چیزی مثل صف خرید در یک سهام خاص، به آن سهم وارد می شوند. باز عده دیگری به تقلید از ورود سایرین به صف خرید و به زعم آن که سودآوری قابل توجهی برای این نماد بورسی در پیش خواهد بود، به صف وارد می گردند. این رفتار گله ای بر اساس تقلید تصمیمات دیگران به خرید یک سهام یا فروش آن، شکل گرفته است.

باید در نظر داشت که شاید این دیگران نیز خود بر اساس داده های غیرقابل اعتماد و تنها بر اساس حدس و گمان و شایعات به صف خرید یا فروشی وارد شده باشند و رفتار گله ای در پس آن نیز، به همان اندازه به لحاظ سودآوری بی اعتبار خواهد بود.

البته لازم به ذکر است که همیشه رفتار گله ای محکوم به شکست نیست و برخی اوقات حرکت های شکل گرفته در بازار بورس، بر پایه تحلیل های واقعی و تابلوخوانی های قابل استناد است. در این شرایط می توان گفت که پیروی از تصمیم این سهامداران خط اول، سودآور بوده و می تواند به موفقیت معاملات در شکل رفتار گله ای؛ منجر شود.

برای درک بهتر رفتار گله ای در خرید و فروش سهام، کافی است که یک صف گله ای واقعی را تصور کنید که در لبه پرتگاهی قرار گرفته اند. در صورتی که در پشت گوسفندهایی که در ردیف اول پرتگاه قرار گرفته اند،  گوسفندهای دیگری از گله اضافه شده و به همین شکل به صف وارد شوند؛ فشار گوسفندهای عقبی باعث می شود که ردیف به ردیف، گوسفندها به پرتگاه پرتاب شوند.

در رفتار گله ای بازار سهام نیز همین اتفاق می افتد و با اضافه شدن تازه واردان بازار سهام یا حتی کهنه کاران این حوزه به صف های خرید و فروش شکل گرفته و یا هر رفتار گروهی دیگری؛ زیان دهی به همه سرایت می کند.

البته معمولا تازه واردهای بازار بورس، چنین سیاست های خرید و فروش اتخاذ می کنند و عمده دلیل آن نیز نبود آگاهی شخصی کافی نسبت به این بازار و نداشتن تحلیل های درست است. به علاوه در میان کهنه کاران بازار بورس نیز همچنان سهامدارانی را می بینیم که به جای تکیه بر اطلاعات و تحلیل های خود، فریب معاملات بر پایه تقلید از شخصیت های حقوقی را خورده و در بعضی مواقع به همین دلیل یا اشتباه استراتژیک کوچک، شکست های بزرگی را تجربه می کنند.

در برخی از موارد، رفتارهای گله ای شکل گرفته در بازار بورس بر مبنای سیاست های خرید و فروش سهامداران حقوقی شکل می گیرد. به واقع در این شرایط، سهامداران تازه کار و خرده پا، بر این فرض هستند که رفتارهای خرید یا فروش سهامداران عمده حقوقی بر مبنای تحلیل های قطعی و صحیح بوده و با اطمینان خاطر نسبت به تقلید خرید و فروش سهم های مختلف توسط آن ها، اقدام می کنند.

اگر بخواهیم بازار بورس و معاملات خرید و فروش سهام را طبق یک فرمول منطقی در نظر بگیریم؛ هر شخصیت حقیقی یا حقوقی باید بر مبنای داده های به دست آمده از وضعیت مالی فعلی و آینده شرکت های بورسی، شاخص بورس و به طور کلی وضعیت اقتصاد کشور؛ نسبت به خرید یا فروش سهم های مختلف اقدام کند.

پیشتر نیز بارها به این نکته اشاره کرده بودیم که سودآوری در بازار بورس، به تحلیل های بنیادی و تکنیکال سهامداران در خصوص سهم های مختلف و رصد اطلاعات وب سایت های بورسی و غیره بستگی دارد.

اگر چه به نظر می رسد که سهامداران حقوقی دارای تحلیل های موفقی بوده و پیروی از تصمیم های این سهامداران می تواند موفقیت آمیز باشد، اما در حقیقت یک سهامدار تازه کار نمی داند سهامداران حقوقی خرید سهمی خاص را با چه سیاستی و برای چه مدت بازه زمانی نگهداری، خریداری کرده اند.

به علاوه همیشه نمی توان به صورت قطعی و تضمینی، به تصمیم های سهامداران حقوقی اطمینان کرد و هیچ تضمینی مبنی بر صحیح بودن رفتارهای خرید و فروش آن ها وجود ندارد.

با این توصیفات که در بالا آورده شدند، به نظر می رسد که پیروی از رفتار گله ای سهام و یا تقلید معاملات در بازار بورس، با کمترین ضریب موفقیت همراه است.

بنابراین توصیه می شود که در معاملات خود در بازار سرمایه از رفتارهای گله ای و پیروی از تصمیمات خرید و فروش سایرین، خودداری کرده و معاملات خویش در بازار بورس را بر مبنای تحلیل های واقعی و بر مبنای داده های به دست آمده از مجرای قابل اعتماد در بورس، به انجام برسانید.

توصیه می کنیم که برای موفقیت در بازار بورس، به مطالعه پیوسته از صفر تا 100 بورس، روی آورده و تمامی تحلیل های بورسی، دوره تابلوخوانی بورس و … را فرا بگیرید. این روش به حتم بالاترین ضریب موفقیت درآمدزایی را برای شما ایجاد خواهد کرد.